Een gekruisigde Koning
De Bijbel is een zorgvuldig geschreven boek. De dingen die beschreven zijn, zijn op een bepaalde manier beschreven. Heel vaak is het zo dat de manier waarop de dingen beschreven zijn, kan helpen om de boodschap beter te begrijpen. Zo is het bijvoorbeeld ook bij de geschiedenis van het proces van Christus voor Pilatus, zoals dat beschreven is door de evangelist Johannes. Hieronder volgt een schematische weergave van Johannes 18:28-19:16a.
18: 28 Aanloop: Jezus wordt naar het gerechtsgebouw gebracht. De joden gaan zelf niet naar binnen.
18: 29 Pilatus komt naar buiten
18: 29-32 Strafeis tegen Jezus: Hij moet ter dood worden gebracht
18: 33 Pilatus gaat naar binnen
18: 33-38a Verhoor van Jezus met als onderwerp: de waarheid
18: 38b Pilatus komt naar buiten
18: 38b-40 Uitspraak Pilatus: Ik vind geen schuld in Hem. Keuze tussen Jezus of Barabbas.
19: 1-3 Binnen in het gerechtshof wordt Jezus als koning bespot
19: 4a Pilatus komt naar buiten
19: 4-7 Strafeis: Jezus moet worden gekruisigd
19: 8-9 a Pilatus gaat naar binnen
19: 9b-12 Verhoor van Jezus met als onderwerp: welke macht heeft Jezus?
19: 13 Pilatus laat Jezus naar buiten brengen
19: 13-16a Uitkomst: de Koning wordt gekruisigd
Door de manier waarop het hierboven is weergegeven, kun je snel een paar opvallende patronen zien.
Het eerste wat opvalt, is misschien wel dat Pilatus steeds heen en weer gaat van binnen in het gerechtsgebouw naar buiten. Het is een duidelijk patroon. Pilatus komt daardoor onzeker, zelfs wat nerveus over. Dat past goed bij de manier waarop Pilatus wordt beschreven in de Bijbel. Hij wil het liefst zowel de keizer als de joden te vriend houden. Uiteindelijk spreekt hij geen recht, maar zwicht hij voor de eis van het volk (vgl. Luc. 23:24). De aanleiding voor dit heen en weer geloop van Pilatus wordt ook beschreven. De joodse leiders willen niet naar binnen, omdat ze zich niet willen verontreinigen voor het Pascha. Dit heeft echter wel tot gevolg dat Pilatus gedwongen wordt om steeds naar buiten te gaan, zodat iedereen op het plein kan horen wat hij zegt. Dat is belangrijk, omdat de uitkomst van dit proces wereldwijd bekend moet worden. Tegelijkertijd is er binnen in het gerechtsgebouw alle rust en aandacht voor de gesprekken tussen Pilatus en Jezus.
Het tweede wat opvalt, is dat er twee keer een strafeis tegen Jezus wordt geformuleerd door de joden en dat er daarna steeds een verhoor volgt van Jezus door Pilatus. De strafeis is duidelijk: Jezus moet ter dood worden gebracht door de Romeinen. Want dan kan Hij gekruisigd worden. Voor de joden is dat belangrijk, want dan zal Hij door God vervloekt zijn. De eerste keer dat de strafeis wordt geformuleerd, wordt de kruisdood nog niet uitgesproken. Maar de tweede keer schreeuwen ze het zelfs uit: Kruisig Hem! De twee verhoren van Jezus zijn belangrijk. Want de beide verhoren leiden tot de officiële gerechtelijke uitspraak van Pilatus. Het eerste verhoor cirkelt rond de vraag of Jezus de Koning der Joden is. Dat moet officieel worden vastgesteld en uitgesproken, zodat de wereld het zal weten: de Koning van de Joden zal zijn leven geven voor zijn volk. Gedurende het verhoor bevestigt Jezus dan ook dat Pilatus het zelf heeft gezegd. Maar het gaat daarbij om de waarheid. Gods betrouwbare Woord wordt uitgevoerd. De waarheid wordt door rechter Pontius Pilatus niet gevonden. Maar iedereen die de stem van Jezus hoort, is uit de waarheid. Het tweede verhoor cirkelt rond de vraag welke macht Jezus heeft. Jezus' macht komt van boven en is veel groter dan de macht van Pilatus. Jezus blijkt namelijk Gods Zoon te zijn. Dat beangstigt Pilatus en hij wil Hem dan ook het liefst loslaten. Vervolgens blijkt meteen hoe klein de macht van Pilatus is. Hij zit gevangen tussen de macht van de keizer en de macht van de joden en daarom laat hij Jezus kruisigen. Hier blijkt niet alleen de kleinheid van Pilatus, maar ook de macht van God.
Door alle herhalingen in dit gedeelte valt het ook op dat het gedeelte een kern heeft. Die kern wordt gevormd door de uitspraak van Pilatus dat hij geen schuld vindt in Jezus, in de keuze tussen Jezus en Barabbas en de bespotting van Jezus als koning. Jezus wordt dus officieel onschuldig verklaard door de wereldlijke rechter. Hij wordt door zijn eigen volk verworpen ten gunste van een misdadiger. En Hij wordt duidelijk neergezet als een koning, die geen enkele bedreiging vormt. Zo zal Hij aan het kruis gehangen worden. Uiteindelijk is dat ook de uitkomst van dit gedeelte: Jezus wordt als onschuldige koning van de Joden gekruisigd, omdat zijn eigen volk dat eist. Zo wordt aan de hele wereld duidelijk gemaakt dat Jezus, als de Koning van zijn volk, niet sterft vanwege zijn eigen schuld, maar vanwege de schuld van zijn volk. Zo wordt Gods waarheid vervuld.
LH